viernes, 16 de junio de 2017

A BRÉTEMA, por Ramon Lainho




Polo horiçonte divísase unha liña envolvente e difusa.

De novo, a brétema do misterio retorna coa súa espesura branca.

Vén perdida dun lonxano pasado, embebida nunha substançia animada.

Consigho trae duendes e meighas, maghos e druídas que, renaçen con ela.

Nai daqueles espíritos divinos, tímidos e soñadores.

Achéghate a min, viaxeira silençiosa.

Cóntame o que che pasa, dime que queres.

Por veçes abráçame, por veçes arrólame, sempre me oculta.

Cando quere, me emboba e despista.

Anda sempre descalça. Non deixa peghadas, nin se lastima.

Ela, non fala. Tampouco berra, nin se queixa.

Sábese ceghuiña, coleándose polo bosque, sen que nada vexa.

 
 
A coitada non para de chorar. Chora que chora, sen parar.

Cáenlle as baghulliñas por aquí e por alá. Por todas partes humedeçe.

Esas pinqueiras convertidas en perlas de cristal, que os raios do sol façerán resplandeçer.

Lento "vexairo" vaporoso que me viste e, logho me quita.

Brétema movediça que rodeas o meu corpo.

Pretendo entrar na túa alma, pero pérdome e non sei a onde me dirixo.

Desexo tanto cheghar á estaçión do reconforto, coa misión cumprida.

Se quixeras levarme ao descanso dun fermoso esplendor, coas túas alas misteriosas.

¡Shiii. Silençio! Caen das árbores, voçes escondidas trala brétema.

Avança o río por entre ela, avança como a nosa propia vida.

Vén do mar e vén da terra, atravesa o val e a serra.

Cumes bretemosas das alturas, onde sopla un vento solitario e frío.

 

Paçe o ghando sen ataduras, busca o lobo seu alimento.

Sen saber porqué, pode a brétema mentir baixo a nosa vista.

Non se van, máis reghresan as faltas acusadoras,

para esconderse no fondo da nosa conciençia.

Por tódalas vivençias románticas que intiman no oculto,

a néboa meigha, convérteas en momentos de encanto.

Viaxa a través das idades de tempos esquençidos, dunha memoria individual e colectiva.

Consigho vai a somnolençia que adurmiña, húmida e fría.

Ela non o sabe, pero lévoa metida nun currucho do meu coraçón.

Moi dentro de min, entre recordos, intimidades e confusións.

En sixilo, inunda lentamente todo o que toca e, cando quere se disipa.

De corpo informe e atemporal, disfraça sombras estranas de auras borrosas.

 
 
Esa compañeira enigmática que protexe e arreda de toda mirada allea.

Camiña en desexos encubertos, abrigha penas silençiadas.

Quiçais quede con nós un momento, ou pase de largho.

Ninquén sabe en que estado virá, nin sequera o que nos traerá.

¿Volverá romántica e namorada? ¿Quererá mostrarse distante e tenebrosa?

Ao mellor anda con soños de nostalxia, talvés de olvido. Se cadra vén diluída, pode que espesa.

Eu quéroche, sí. Pero como unha brétema de protecçión e aprobaçión.

Auxiliadora dos abandonados na noite escura e, baixo a lus do día.

Xa estás aquí, entidade que separas a concordia da discordia, o respeto da insolençia.

Onde caben tódalas formas de inçertidume: aleghrías e tristuras, amores e desilusións.

Unido a ti, renaçen de novo os soños olvidados.





viernes, 2 de junio de 2017

HISTORIAS DO LUGHAR E CONTOS VARIOS, por Ramon Lainho





OS CLIENTES E O TABERNEIRO 



Cheghan dous a un bar e, sáltalle un deles ao taberneiro:

  • Unha copa de viño ribeiro e, vai tomar polo cu o taberneiro.

E respóndelle o taberneiro:

  • Unha copa de aghuardiente, vai tomar polo cu o cliente.



O CONTO DAS PAPAS 

 

Era un matrimonio da época das fiadas. Un día, díxolle ela a el:

  • Mira. Se quixeras, iba un pouco á fiada a botar un baile.

Ao home pareçeulle ben:

  • Boeno. Vai logho!

E despois, explicoulle cal era a fariña que tiña que usar para façelas.


 
  • Hai esa fariña.

Logho, marchou e deixouno façendo as papas.

Pero ao final, non lle cheghou a fariña. Entón el, ao verse comprometido, deçideu ir á fiada para contarllo á muller.

 


Ela andaba bailando o agharrado na fiada. Vai el, cheghou xunto dela e díxolle:

  • Moça / Ghalana que andas bailando, aquel conto saleu mol (as papas saíron brandas).

E respóndelle ela:

  • Arréghlate como podas e non vaias á de fol. (saqueta, neste caso, con fariña).

(Non quería que lle collera máis fariña da que ela xa lle deixara contada.)



A MULLER E AS RAPAÇAS


 
Unha muller de Belles de Riba, da casa do Rato, cando chamaba xente para o xornal, diçíalle ás rapaças xóvenes: 
 
  • ¿Queredes ver as maravillas?

E elas respondían: 
 
  • Sí, queremos, queremos. 

 


Contestáballe ela: 
 
  • Pois logho, póndevos de rodillas coas mans xuntas en alto, coma para reçar.

Entón, diçía:

  • Vinde maravillas. Maravillas para estas bruxas que están de rodillas.
E despois, todas se rían.




O ARAGHÁN DERROTA


Iba un enterro polo camiño e, levaban ao Araghán Derrota na caixa (un home que non quería traballar e prefería que o enterrasen vivo.)

Daquela, nos enterros a xente iba a pé (como en tódalas actividades da vida). 

Os máis acheghados ou íntimos, carghaban coa caixa sobor dos ombreiros, sen pórlle a tapa hastra a ighrexa. 

E o resto da xente, camiñaba detrás, acompañando ao defunto e á familia.



Entón, unha muller que veu pasar o enterro, dixo:

  • ¿A onde levan a ese home?



Respóndelle unha persoa do enterro:

  • Levamos a este home para enterrar, porque non quere traballar.

Di ela: 
 
  • Ai! Non o levedes, oh! Que levo eu un ferrado de trigho e, non o enterren!



A eso, levantou a cabeça da caixa, o Araghán Derrota e preghuntoulle á muller: 
 
  • ¿Es molido o por moler?



Contéstalle a muller: 
 
  • Por moer.



E responde el: 
 
  • Sigha el entierro.




OS TRABALLADORES DA FORESTAL
 


Era un día que a xente, mulleres e homes, estaban traballando no monte para a forestal. Tanto, podía tocarlle plantar pinos, limpar o monte (apañanr batume), pelar arcolitos, etç.

Pero ese día, en concreto, estaban pelando arcolitos. E chovera algho.



Entón, dixeron unhas mulleres ás outras:

  • Boeno. Hoxe, o día enteiro non o ghanaremos. Ghanaremos tres cuartos.

E responde un home de A Fighueira, compañeiro de traballo delas:


  • Para tres cuartos, nada. Sequera, medio día.

E ríronse todas.



AS VELLAS E O SAL



Dúas vellas que vivían xuntas, fixeron a comida. E diçía unha delas:

  • Que pouco sal ten a comida.



E a outra, en cambio opinaba que estaba moi salghada.

  • Para min, ten moito sal.




Entón veu por alí, a filla dunha amigha delas e, preghuntou:
  • ¿Elogho vós sempre comedes así?


 E respondeulle unha das vellas:

  • Comemos ca boca.






A MULLER E A TABERNA



Nos tempos de antes, as mulleres non acostumaban beberen nas tabernas. Non estaba ben visto.

Pero unha ves, das raras ocasións, unha muller que entrou na taberna, díxolle ao taberneiro:

  • Póñame unha copiña. (E bebeuna rápido)
  


Pero comentou:

  • Así e todo, o que tal beben os homes.

E volveu diçir:
 
  • Póñame outra, ande.