CRONICAS DO CAMIÑO - Noite de difuntos por Luis Ferreirós.

Chuvia, escuridade, tenues candeas que se van apagando, ben polo paso do tempo, ben polo vento que sopra frío pola costa do Adro.

Miña nai fora con Pilita e Maria Jesús, xa pola mañá con cadanseu barreño cheo de xabrón e un bruso para cada unha, limpar a tumba do finado do meu abuelo,a abuela quedaba na casa, iría pola noite, non gustaba de toda esa parafernalia de limpar, ella ós seus lémbrabaos nos seus adentros, que polo que teño vivido, tíñaos e ademáis moi profundos.

Pasaran xa tantos anos!, case vinte, pero ela, muller estoica,disciplinada,espartana,única muller supervivinte á caida dende o Taigeto, válida para a guerra da vida, coa amargura dunha persoa que tivera que sacar adiante seis fillos sen máis axuda que a das súas mans cos dedos sarmentosos e tortos pola artrite,e os fillos maiores, pouco dada a descubrir as súas emocións ou dar unha mostra de cariño, (falando en prata, un toxo de muller),ela seguía a lembralo.

A telefónica, o taxi, as leiras, o porco, as ghaliñas, os frutales,....José, sen máis que unha vella foto de carné ampliada con restos da impresión dixital incluída, posta nun marco prateado na sá-comedor da vella casa, ó lado, primeiras comunións, a miña, os vinte e algo netos, a voda de Juanjo, primeiro neto casado, o finado do seu irmán pequeño, Ramón, que quedara co lombo desviado pola caída dunha cabesalla dun carro enriba del,(un home que garaba caixas de patacas debaixo da cama por si volvía a guerra), e que desgraciadamente xa non estaba, e un sinfín de imaxes enriquecían a vella rinconera de formica branca que, esperaba alí, resignada e a ser enchida por unha foto máis, que chegou máis tarde co derradeiro dos vinte e tantos netos.

Empezaban a desfiar as vellas ó lubrican co pano na cabeza, candea na man,enfiaban a costa do adro, coas súas lousas empozadas, (cada lousa una trampa) e alcanzaban o camposanto da igrexa parroquial, …arrecendo á castañas, sabiamente asadas pola señora Ventura a Carrasquilla, postos de rosquillas, María a dos dentes e máis a súa irmán que non sabía contar vendían caramelos, algún neno da man da súa nai, postos de cirios, con tétricas cabezas e membros feitos de cera, ….o adro rebulía nun ir e vir de xente e máis xente.

Aquel día estiven castigado, a semana anterior eu e máis Carlos foramos coller castañas á Buxiña,(viña da miña abuela, cerca do Currillo),nunha idea que xurdiu vindo da escola e vendo o castiñeiro que hai diante da taberna da Pinchuda, e viñeramos a pingar coma pitos, para evitar a cadansúa bronca non tivemos millor idea que secarnos no baño da casa da abuela con una caixa de mixtos, o único que conseguimos foi multiplicar a bronca e o castigo por tres, una por ir de noite sen permiso, outra por vir mollados ata arriba ,...e a terceira por conato de incendio.

Así que o primeiro día sen escola tivemos que traballar na casa, Carlos quedou na tenda coa súa nai e con Tita,vendendo colonias ó litro, tambores de Colón e alguha boneca envellecida das que tiñan nos estantes de atrás,.. eu estiven co meu pai, xa pola mañá viñera o difunto de Paco o Andaluz, (marido de Mari Carmen a Chuca, Sally Field nun lugar do corazón), excelente persoa, mellor albanel e gran entendedor do mundo fútbol), entre el e meu pai, que xa daquela estaba moi iniciado no arte do trencadís gaudiniano (menos mal que en Boiro non había tranvías),artista da arquitectura do somier e creador de estructuras inverosimiles con diversas finalidades, fixeron un encofrado para facer unas pequeñas reformas na casa,…eu…a dar servicio e a traer os quintos que esperaban apiados en caixas de Cervezas El León no cercano bar de Andrés, o das quinielas.
Pero xa entrada a noite, quedei liberado do meu castigo e poiden ir ó adro co fin de ver o ambiente. Alí confluía xente de tóda-las idades, e un grupo de rapaces xuntamonos a xogar polo medio dos panteóns, subindo polas escaleiras que dan ó Monte do Sino, baixando pola parte de atrás , onde tiña a consulta Don Francisco.

Polo medio das lápidas, a xente camiñaba, paseniño, como querendo non pisar as tumbas dos pasados, apenas cabía un pé dun home, o dun neno sí; falaban en baixo, como non querendo molestar ós difuntos, facendo unha suma de pequenas voces que acadaban o resultado dunha estridente murmuración.

Busquei a tumba do meu abuelo José o do Coche, entrado á dereita, antes da porta principal,impecable e branca,miña nai e as miñas tías fixeran un bó traballo, flores arredor dela, dous cirios vermellos alumeando o seu eterno viaxe polas estradas secundarias,traendo e levando xente con él, Caronte boirense dos anos sestenta, alá no outro lado…. …alí segue.

Non coñecín ó meu avó, morreu antes de que eu nacera, pero era algo meu, por eso a buscaba, tampouco ó meu bisavó José do Catadoiro,marido de Mamá Consuelo, que descansaba nun panteón ó fondo. Gustábame ve-las súas tumbas, sentía algo distinto, aquel día tamén eu tiña os meus motivos ,(aparte do xogo )para visitar ós mortos.

Tocou a campá, empezaba a misa, Don Manuel ía cara á igrexa co seu bastón con cabeza de can, arma castigadora de blasfemos e indignos,esquivando ferigreses seguido de cerca por Don Xesús o Coadxutor, detrás deles, Marcelino, Costoya, Buceta,o difunto de Tejerina, e máis rapaces que facían de monaguillos, á espera de ser chamados en posteriores días para dar axuda na misa ou nun bautizo, e recibir a merecida propina por pate do padrino do bautizado.

As vellas desfilaron, …homes había poucos, nas primeiras filas estaba o cadro docente, A Profesora Josefina, Doña Maruja e Doña Choncha, acompañada de Don Alfredo, detrás estaba máis xente, varias catequistas, Marujita Piñeiro, Ramoniña,Clarita a Xapiña ….e moitas outras persoas que non facían uso diario da súa ferigresía,…. moreas de xente.

Eu púxenme con outros rapaces na capela da dereita,a que ten a imaxe de Cristo crucificado alí podíamos falar sen ser molestados pola mirada inquisidora do párroco, detrás duns bancos faciamos o noso mundo, perfectamente alumeado polas candeas, xunto o arrecendo a incenso, facían daquel sitio un lugar onde o esoterismo fluxe por todas partes.

Mentras o cura levantaba a custodia para facer o ofrecemento, entrou na capela una señora,mayor, de trinta e tantos anos, cun neno pequeño de dous ou tres anos, que non paraba calado, buscaba naquel recuncho a privacidade que o resto do templo negáralle, coa finalidade de reprender ó seu neno a ausencia de silenzo e respeto que o meniño non entendía por que tiña que ser gardado.

E velaí o neno, soltou coa súa inocencia, mentras miraba a imaxe de Nuestro Señoriño crucificado, con diversos regueiros de sangue baixando polo seu agónico rostro, producidos sen dúbida pora coroa de espiñas que fería a súa frente, e tamén co costado aberto, as mans e pés cravados, mentras o lume dos cirios enfocaban desde abaixo a espectral imaxe.

-“Mamá, ¿ese home de ahí...... é Dios?”
-Sí, meu miniño.
-Mimá, entón como debe ser o Demo!


¡Canta razón!


Luis F.


Esto para un bo amigo.